Truyền thống văn hóa của một quốc gia được tạo nên bởi dòng chảy lịch sử xuyên suốt, từ không gian văn hóa, phong tục tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng, … và kho tàng văn học dân gian được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Và Nhật Bản cũng không nằm ngoài quy luật chung. Bản sắc văn hóa đặc biệtc sắc bén Một phần của xứ sở hoa anh đào được tạo nên từ những câu chuyện đẹp tồn tại ngàn đời nay. Sau đó, với niềm đam mê, tình yêu Trộn cái nhìn của người đàn ông hiện đại, các Câu chuyện được truyền miệng được khắc sâu trên trang giấy qua tác phẩm của Lafcadio Hearn trong cuốn truyện Chết tiệt.
-
Nói nhảm – Quái vật và lập dị Nhật Bản.
Là tác phẩm kết tinh từ công sức sưu tầm, tập hợp và trục lợi của tác giả Lafcadio HearnMột người yêu văn hóa truyền thống Nhật Bản đến nỗi anh ấy đã kết hôn với một phụ nữ Nhật Bản, nhập quốc tịch nước này và có tên tiếng Nhật của chính mình: Koizumi Yakumo; chứa trong Chết tiệt Đó là cội nguồn của những câu chuyện cổ về yêu ma được lưu truyền trong dân gian Nhật Bản từ xa xưa. Cuốn sách được chia thành hai phần: Yrùng mình và một phần DThanh trùng.
Phần Yrùng mình gần như có thể ghi lại một cách trung thực những câu chuyện truyền miệng còn lại DThanh trùngViệc ghi chép lại những câu chuyện cũ chỉ là một yếu tố phụ trợ cho những nhận xét, triết lý và chiêm nghiệm của chính tác giả. Vì vậy, phẩm chất cổ xưa, ngọc huyền, huyễn của Nhật Bản vừa được thể hiện trong không gian của truyện cổ tích, truyền thuyết vừa được thể hiện trong cái nhìn của con người vào tầng sâu lắng của trầm tích văn hóa dân gian.
Thật vậy, với Chết tiệt, tác giả Lafcadio Hearn đã đưa độc giả ở một đất nước khác, sống trong một nền văn hóa khác đến một thế giới đa sắc, đa sắc của những câu chuyện giả tưởng truyền thống Nhật Bản về hình ảnh, ma quỷ, sự vật, bức tượng, con người mà chúng ta có thể thường nghe kể về nó, nhưng không phải ai cũng có thể hiểu được câu chuyện và hoạt động của con quái vật đó. Đó là những câu chuyện về hoa anh đào, loài hoa đại diện cho nước Nhật, cho sự kiên cường của người Nhật với hình ảnh người vú nuôi hy sinh để đổi lấy mạng sống của một cô gái trẻ hay một hình hài. Người đàn ông sẵn sàng hiến mạng sống của mình để đổi lấy những bông hoa. Đó là những câu chuyện ma quỷ đáng sợ về những con lửng có thể biến hình thành người nhưng lại có khuôn mặt thiếu ngũ quan hoàn toàn hay những con quỷ cổ dài chuyên dụ dỗ con người ăn thịt. Đó là về cô gái tuyết Yuki mang thù hận hay nàng liễu truyện Aoyagi nặng lòng yêu mến chàng samurai đa tài.
Không chỉ vậy, còn có những câu chuyện mang đậm tính tâm linh, đạo Phật về nhân duyên luân hồi trong kiếp luân hồi của nàng. Otei, về nhận thức của con người thông qua hình ảnh Gương và chuông, về tình yêu nhục dục thiếu hiểu biết trong quá khứ Giấc mơ của Akinosuke, về hình ảnh Bồng Lai – một hình ảnh biểu tượng của Phật giáo trong câu chuyện cùng tên … Hay nói rộng hơn là những câu chuyện trong Chết tiệt, xuất hiện liên tiếp những hình bóng của những bậc chân tu nhân đức, cứu thiên hạ, hóa độ chúng sinh hay thấu hiểu lòng người để siêu độ cho những linh hồn còn vương vấn trên trần gian.
Và trong những câu chuyện mang đậm nét đặc sắc về bối cảnh, cuộc sống của người dân Nhật Bản, những câu chuyện quái vật, quái đản trong Chết tiệt cũng mang một mô típ chung với các câu chuyện dân gian trong vùng cũng như trên thế giới. Như Câu chuyện về Hoichi bị mất tai gắn với mô típ câu chuyện về những cá nhân tài năng nhưng bất hạnh. Câu chuyện uyên ương gắn liền với mô típ truyện vợ chồng chung thủy, truyện son sắt. Riki ngu ngốc Cận cảnh những câu chuyện mô típ về những kẻ ngốc … Đặc biệt, phần Ký sinh trùng Tác giả đã chia sẻ những câu chuyện về Bươm bướm, trong khoảng Con kiến, trong khoảng Con muỗi trong thời gian anh tìm kiếm ở Nhật, hầu hết đều là những câu chuyện có nguồn gốc hoặc ảnh hưởng từ Trung Quốc.
Nhưng cách diễn đạt này không hoàn toàn mâu thuẫn với khẳng định của truyện dân gian trong Chết tiệt đã góp phần tạo nên bản sắc văn hóa Nhật Bản. Vì có những mô típ đã trở nên phổ biến trong văn hóa dân gian trên khắp thế giới. Nhưng cách kể, tình tiết, bối cảnh, nhân vật,… trong mỗi câu chuyện đều thể hiện những nét đặc trưng trong văn hóa và tâm thức của người dân bản địa. Và với Chết tiệtQua những câu chuyện có phần kinh dị, người đọc có thể thấy ở đó có đất nước và con người Nhật Bản. Đó chẳng phải cũng là bản sắc và văn hóa của một dân tộc sao?
Nguồn ảnh: Trang IPM
- Dòng chảy lịch sử và cuộc sống con người trong bộ truyệnChết tiệt.
Chết tiệt là tập hợp những câu chuyện giả tưởng về ma và dị nhân. Nhưng ẩn sâu trong công trình đó là dòng chảy của lịch sử cũng như đời sống, tâm thức của người Nhật qua các thời kỳ. Và chính yếu tố lịch sử, yếu tố con người đã làm sâu sắc thêm nét đặc sắc của từng câu chuyện hiện lên trong trang sách.
Đó là câu chuyện kể về thời kỳ Jisho – Juei với cuộc chiến giữa hai gia tộc Genji và Heike và những hậu quả mà chiến tranh gây ra đối với cuộc sống của người dân Nhật Bản dù trận chiến đã kết thúc. Trong thời đại Eikyo đã xuất hiện một Isogai samurai xuất chúng làm việc cho gia tộc Kikuji. Sau sự sụp đổ của gia tộc, Isogai trở thành một tu sĩ samurai cứng đầu, kiên cường. Hay đó là thời kỳ Bummei (1469 – 1486) đã diễn ra mối quan hệ tình cảm giữa các samurai trẻ Tomotada với cây liễu của cô ấy Aoyagi khiến chúa cũng cảm động khiến tác phẩm dành cho hai bạn …
Từ đó, từ những câu chuyện đó, người xưa đã gián tiếp phê phán những cuộc chiến tranh phong kiến đẫm máu. Chiến tranh đã lùi xa nhưng bóng ma của quá khứ vẫn luôn hiện hữu, ảnh hưởng đến cuộc sống của những người ở lại, dù thời thế có đổi thay, dù con người “chưa nghe, đã thấy” thì sự tồn tại ấy vẫn luôn hiện hữu. Không chỉ vậy, những câu chuyện còn khắc họa những con người Nhật Bản sống trọn vẹn trong lịch sử bằng tất cả ý chí, nghị lực, tình yêu thương, tuân theo một chữ “đạo” luôn được ghi dấu. Anh chàng mù Hoichi Tài hoa, bất hạnh nhưng dù bị yêu quái chặt đứt lỗ tai vẫn kiên quyết không kêu nửa lời. Các samurai hay những người sống với tinh thần thượng võ, sẵn sàng hy sinh mạng sống của mình vì người khác. Sự chung thủy chung thủy vợ chồng, con cái như khiến người ta vượt qua ranh giới, định kiến người – yêu để tìm hạnh phúc hay giữ trọn vẹn tình cảm cho nhau.
Đồng thời, qua Chết tiệt người đọc cũng hiểu thêm về phong tục và cuộc sống của người Nhật trong lịch sử. Theo phong tục, người ta thường kể những câu chuyện với phần đệm biwa, những nghi lễ dành cho người đã khuất, hoặc những mong muốn của người đó ở lại kiếp sau của người đã khuất. Tất cả tạo nên một Chết tiệt, như đã nói: “Không chỉ hun đúc tinh hoa của kho tàng văn hóa dân gian, Phật Bà Quan Âm còn gián tiếp phác họa diện mạo lịch sử Nhật Bản qua một số sự kiện và nhân vật đáng chú ý.. “Hay có thể nói, Chết tiệt giống như một lát cắt chứa nhiều lớp quá khứ của Nhật Bản.
Nguồn ảnh: Trang FAHASA
- Lafcadio Hearn’s chú giải các câu chuyện dân gian.
Như đã nói, Chết tiệt không phải là một bản ghi đơn giản về tất cả Lafcadio Hearn được sưu tầm trong dân gian. Trong công việc này có việc chế biến, mài giũa và thu lợi từ ngọc thô từ những câu chuyện truyền miệng. Từ đó, tạo nên một tập truyện vừa mang âm hưởng cổ kính vừa mang nét hiện đại đương đại “Tác phẩm hài hòa giữa hình thức hiện đại với chất liệu cổ điển, mang đầy đủ rung cảm Đông Tây, vừa mang giá trị thưởng thức vừa mang giá trị tri thức.“. Vì lý do đó, Chết tiệt Không chỉ là một tập hợp những câu chuyện dân gian của một thời kỳ đã qua được kể lại bởi những người vô danh, mà còn là câu chuyện của ngày hôm nay, trong một trục thời gian liên tục.
Thật vậy, trong tác phẩm này có sự kế thừa, phát triển những tư tưởng của quá khứ để tạo nên một tác phẩm hoàn chỉnh trên cơ sở của tác phẩm cũ còn dang dở như Câu chuyện AoyagTôi. Hoặc tác giả Lafcadio Hearn có thuyết minh về tác phẩm để người đọc hiểu rõ hơn về câu chuyện của anh cũng như trường hợp của truyện Gương và chuông với động từ đặc biệt “nazoraeru“.
Và đến phần DThanh trùng, sự hiểu biết đó đã phát triển thành chiều sâu triết học, tâm lý và xã hội học trong cách ông phân tích hình tượng con bướm với lối sống của con người, con muỗi với sự thờ phụng của người Nhật, thậm chí cả triết lý cộng đồng xã hội trong mối quan hệ và so sánh giữa xã hội loài kiến và xã hội loài người. Đặc biệt, bản thân tôi Lafcadio Hearn cũng có sự sáng tạo huyền thoại của riêng anh ấy trong các tác phẩm mà anh ấy thu thập và giải thích trong câu chuyện Hoa mặt trời. Giữa bầu không khí đậm đặc của văn hóa Nhật Bản và lịch sử Nhật Bản qua từng thời kỳ, Hoa hướng dương là hương vị phương Tây mà tác giả mang đến để hòa quyện với nét truyền thống của xứ sở hoa anh đào.
Tất cả độ sáng nhằm mục đích tạo ra một cuốn sách hoàn chỉnh Chết tiệt trở thành tác phẩm của ngày nay và mãi mãi về sau. Bởi con người, sống ở thời đại nào cũng vậy, chẳng cần theo một chữ “đạo” để không lạc lối, ai chẳng cần sống lễ nghĩa, đoan chính, giữa đời vinh hoa phú quý. chỉ là giấc mơ phù du ngủ quên… Và cộng đồng, xã hội loài người luôn vận hành, tiến lên để đạt tới sự hoàn thiện, hoàn thiện cả về tổ chức bộ máy và đạo đức cá nhân. Chết tiệt kể chuyện ma tình yêu kể về những con người như thế.
Con mọt
